Κεφαλαλγία – Ινιακή νευραλγία

Τι ορίζεται ως ινιακή νευραλγία;

Είναι μια μορφή κεφαλαλγίας που αφορά την οπίσθια ( ινιακή ) πλευρά του κρανίου και εντοπίζεται στην περιοχή κατανομής του μείζονος ή του ελάσσονος ινιακού νεύρου. Ο πόνος μπορεί να είναι σοβαρός και να επηρεάζει την εν γένει λειτουργικότητα του ασθενούς, ενώ μπορεί να παρατηρούνται συχνά παροξυσμικά επεισόδια. Η διάγνωση μπορεί να είναι δύσκολο να τεθεί επειδή δεν είναι εύκολη η διάκρισή της από άλλα επώδυνα σύνδρομα και αποτελεί μια μορφή συνδρομικής κεφαλαλγίας που μπορεί να είναι πρωτοπαθής ή δευτεροπαθής.

Οι πρωτοπαθείς κεφαλαλγίες δεν έχουν κανένα σαφές ανατομικό υπόβαθρο ή συσχέτιση με άλλες παθολογικές καταστάσεις και χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η ημικρανία, η κεφαλαλγία τάσης και η αθροιστική κεφαλαλγία. Συνολικά ευθύνονται για περισσότερα από το 90% των επώδυνων συνδρόμων της κεφαλής και του προσώπου και η ινιακή νευραλγία συγχέεται με μερικά από αυτά τα σύνδρομα.

Οι δευτεροπαθείς κεφαλαλγίες οφείλονται σε κάποιο υποκείμενο παθολογικό αίτιο που μπορεί να είναι όγκος, τραύμα, λοίμωξη, συστηματική νόσος ή αιμορραγία.

Ποια είναι η αιτιολογία της ινιακής νευραλγίας;

Οι ασθενείς αυτοί υποδιαιρούνται σε αυτούς που έχουν υποκείμενο ανατομικό αίτιο και σε αυτούς με ιδιοπαθές υπόβαθρο.

Ανατομικά αίτια της νόσου είναι τα κάτωθι:

• Τραυματισμός στο μείζον και/ή έλασσον ινιακό νεύρο. Πίεση των νεύρων αυτών ή της Α2 και/ή Α3 αυχενικής νευρικής ρίζας από εκφυλιστικές αλλοιώσεις της αυχενικής μοίρας της ΣΣ.
• Όγκοι που επηρεάζουν τις Α2 και Α3 ρίζες.
• Νόσος του μεσοσπονδυλίου δίσκου της αυχενικής μοίρας.

Το μείζον ινιακό νεύρο λαμβάνει την αισθητική του νεύρωση από ίνες της Α2 νευρικής ρίζας και το έλασσον ινιακό νεύρο από ίνες της Α2 και Α3 ρίζας. Το τρίτο ινιακό νεύρο εκπορεύεται από την Α3 νευρική ρίζα και πορεύεται μαζί με το μείζον ινιακό νεύρο και μπορεί να εμπλέκεται στην πρόκληση ινιακής νευραλγίας. Οι εκφυλιστικές αλλοιώσεις της Αυχενικής Μοίρας της ΣΣ περιλαμβάνουν  περιλαμβάνουν την ανάπτυξη σπονδύλωσης, αρθρίτιδας των ανώτερων αποφυσιακών αρθρώσεων της σπονδυλικής στήλης και πάχυνση των συνδέσμων της ΣΣ και στην πραγματικότητα κάποιες περιπτώσεις ινιακής νευραλγίας μπορεί στην πραγματικότητα να αφορούν ριζοπάθεια της δεύτερης και τρίτης αυχενικής ρίζας. Το μείζον ινιακό νεύρο μπορεί να παγιδευτεί στον αυχένα:

• Καθώς πορεύεται πλησίον του τραπεζοειδούς μυός.
• Από κακώσεις υπερέκτασης της σπονδυλικής στήλης.
• Σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, αγγειϊτιδες, ουρική αρθρίτιδα, λοιμώξεις και φλεγμονές της περιοχής.

Ποια είναι τα κλινικά χαρακτηριστικά της νόσου;

• Πόνος με διαξιφιστικό και καυσαλγικό χαρακτήρα που συνήθως είναι μονόπλευρος και συνεχόμενος, ενίοτε με συνοδές εκδηλώσεις που ομοιάζουν με ηλεκτρικές εκκενώσεις.
• Ο πόνος μπορεί να επεκτείνεται στον αυχένα, το μέτωπο και την περιοχή του κροτάφου.
• Η πίεση στην πορεία του ινιακού νεύρου μπορεί να εντείνει τον πόνο αλλά δεν υπάρχουν συνήθως σημεία που εκλύουν με τον ερεθισμό τους  την επώδυνη αίσθηση ( trigger points ).
• H έκταση ή η στροφή του αυχένα μπορεί να επιτείνει τον πόνο.
• Ενίοτε οι ασθενείς αυτοί εκδηλώνουν συμπτώματα που μοιάζουν με της ημικρανίας ή ακόμα και διαταραχές του αυτονόμου που χαρακτηρίζουν την αθροιστική κεφαλαλγία.
• Συνοδά συμπτώματα περιλαμβάνουν την παραισθησία στην οπίσθια μοίρα του κρανίου, φωτοφοβία και ίλιγγο καθώς και ένα κύκλο άλγους – μυϊκού σπασμού – άλγους.

Τι θεραπείες υπάρχουν;

Η πρώτη γραμμή θεραπείας περιλαμβάνει την εφαρμογή προγράμματος φυσιοθεραπείας και θερμών επιθεμάτων καθώς και φαρμακευτική αγωγή που περιλαμβάνει τα εξής :

• Γκαμπαπεντίνη
• Καρβαμαζεπίνη
• Φαινυτοϊνη
• Βαλπροϊκό οξύ
• Βακλοφαίνη
• Οπιοειδή
• Μη στερινοειδή αντιφλεγμονώδη.

Σε περίπτωση που η θεραπευτική αυτή αγωγή αποτύχει, το επόμενο βήμα είναι η εφαρμογή αποκλεισμού των υπεύθυνων νεύρων με τοπικό αναισθητικό και στεροειδή, τεχνική που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την διάγνωση του συνδρόμου. Άλλες θεραπευτικές παρεμβάσεις είναι οι ακόλουθες:

• Αποκλεισμός των νευρικών γαγγλίων των Α2, Α3 νευρικών ριζών.
• Τοπική έγχυση Botulinum Toxin Type A (botox).
• Θερμοκαυτηρίαση με ραδιοσυχνότητες (RF).  Εχει πολλά πλεονεκτήματα, όπως ασφάλεια, αποτελεσματικότητα, ταχεια περίοδο ανάρρωσης και ελάχιστη υπολειπόμενη ουλοποίηση. Η διατομή του γαγγλίου της Α2 ρίζας με RF έχει σε πολλές περιπτώσεις οδηγήσει σε σημαντική ανακούφιση από τον πόνο.
• Εμφύτευση διεγέρτου του ινιακού νεύρου. Η χειρουργική εμφύτευση στο υποδόριο ενός ηλεκτροδίου κατά μήκος των Α1 – Α3 ριζών μειώνει σημαντικά τον πόνο της ινιακής νευραλγίας σε ασθενείς στους οποίους έχει αποτύχει η συντηρητική θεραπεία. Τα πλεονεκτήματα της τεχνικής αυτής είναι τα κάτωθι:
  • Αποτελεί μια ελάχιστα παρεμβατική τεχνική χωρίς μόνιμη καταστροφή νευρικού ιστού.
  • Ο ασθενής μπορεί να υποβληθεί αρχικά σε μια δοκιμαστική εφαρμογή των ηλεκτροδίων για αρκετές ημέρες, πριν την εμφύτευση των μόνιμων ηλεκτροδίων. Έχει διαπιστωθεί ότι ο συνδυασμός μιας επιτυχημένης δοκιμαστικής εφαρμογής των ηλεκτροδίων με ένα θετικό διαγνωστικό αποκλεισμό του ινιακού νεύρου μπορεί να προβλέψει ότι η εμφύτευση ενός μόνιμου ηλεκτροδίου θα είναι ιδιαίτερα επιτυχής στην αντιμετώπιση του πόνου.