Νευραλγία Τριδύμου

Τι είναι  η Νευραλγία Τριδύμου;

Η νευραλγία του τριδύμου είναι μια ιδιαίτερα επώδυνη κατάσταση που συνήθως αφορά την μία πλευρά του προσώπου. Συνήθως εμφανίζεται αυτόματα, αλλά μερικές φορές ακολουθεί τραυματισμό ή οδοντιατρικές εργασίες. Αναφέρεται ένας χαρακτηριστικός διαξιφιστικό πόνος που επεκτείνεται στο πρόσωπο μέσα σε δευτερόλεπτα, αλλά μπορεί να είναι και επαναλαμβανόμενος. Ανάλογα με την περιοχή του προσώπου που εντοπίζεται, υπάρχουν συγκεκριμένες ενέργειες που η εκτέλεσή τους φαίνεται να εκλύει ή να επιδεινώνει τον πόνο (triggers).

Aυτές είναι:

• Άγγιγμα του προσώπου.
• Βούρτσισμα των δοντιών.
• Ομιλία, μάσηση, κατάποση.
• Ξύρισμα.
• Η επαφή του νερού με το πρόσωπο κατά το μπάνιο.
• Η ψαύση ενός δοντιού ή του χείλους με την γλώσσα.
• Η αίσθηση ενός ρεύματος αέρα στο πρόσωπο.
• Μερικές φορές, τίποτα απολύτως.

Η ένταση του πόνου είναι εξαιρετική και θεωρείται ένας από τους δυνατότερους πόνους του σώματος. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη εξέταση που οδηγεί στην διάγνωση της κατάστασης. Οι ασθενείς αυτοί συχνά ελέγχονται με αξονική και μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου αλλά η μόνη χρησιμότητα αυτών των εξετάσεων είναι ο αποκλεισμός άλλου υποκείμενου παθολογικού υποστρώματος.  Ο πιο ασφαλής τρόπος διάγνωσης είναι η λήψη ενός αναλυτικού ιστορικού για να καθορισθεί η ένταση και οι χαρακτήρες του πόνου, τι τον προκαλεί και τι οδηγεί σε ύφεση ή επιδείνωση αυτού.

Η νευραλγία του τριδύμου εμφανίζεται πολύ πιο συχνά στις γυναίκες από ότι στους άνδρες. Είναι πιο συχνή στους ηλικιωμένους ασθενείς και αφορά περισσότερο το δεξιό και όχι το αριστερό ήμισυ του προσώπου. Δεν έχει συνήθως οικογενή χαρακτήρα και παρουσιάζεται με εξάρσεις και υφέσεις. Συχνά μπορεί να είναι πολύ έντονη για μια περίοδο, μετά να εξαφανίζεται ακόμα και για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά πάντα επανέρχεται και συνήθως με αυξημένη ένταση.

Σε τι οφείλεται;

Η πιο αποδεκτή θεωρία έγκειται στο ότι αυτό που προκαλεί την νευραλγία του τριδύμου είναι η πίεση του νεύρου από κάποιο αγγειακό κλάδο. Υπάρχουν αιμοφόρα αγγεία (κυρίως η άνω παρεγκεφαλιδική αρτηρία)  που πορεύονται στην γειτονία του νεύρου και προκαλούν πίεση ή ερεθισμό στο νεύρο με αποτέλεσμα την πρόκληση πόνου. Επιπλέον, κάποιες απομυελινωτικές παθήσεις, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας, μπορεί να προκαλούν βλάβες του νεύρου και να εκδηλώνεται η συμπτωματολογία.

Πως γίνεται η διάγνωση;

Μόνο το ιστορικό και η νευρολογική εξέταση θέτουν την διάγνωση. πάντοτε όμως σε περιπτώσεις που υποπτευόμαστε την πάθηση αυτή εκτελούμε μια μαγνητική τομογραφία με ενδοφλέβια χορήγηση σκιαγραφικού για να αποκλείσουμε την παρουσία ενός όγκου ή αγγειακής ανωμαλίας που να πιέζει το νεύρο. Η εξέταση αυτή μπορεί επίσης να αναδείξει τις αλλοιώσεις της σκλήρυνσης κατά πλάκας.

Τι θεραπείες υπάρχουν;

Αυτές διακρίνονται σε φαρμακευτικές και χειρουργικές. Αναλυτικότερα, ισχύουν τα εξής:

Φαρμακευτική θεραπεία

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι τα ίδια που δοκιμάζουμε στην επιληψία. Θεωρείται ότι η νευραλγία του τριδύμου είναι μια διέλευση ηλεκτρικού ρεύματος δια του προσώπου, όπως η επιληψία είναι διέλευση ηλεκτρικού ρεύματος δια του εγκεφάλου. Τα συνηθέστερα φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι τα εξής:

• Καρβαμαζεπίνη, είναι το φάρμακο πρώτης εκλογής. Αντιμετωπίζει πολύ καλά την κατάσταση αλλά μπορεί να έχει παρενέργειες όπως υπνηλία, αστάθεια βάδισης, δυσυνέργεια κινήσεων, διαταραχές μνήμης, κολλώδη ομιλία και ορισμένες δυσκολίες σε ανώτερες νοητικές λειτουργίες. Χρειάζεται τακτικός αιματολογικός έλεγχος, επειδή επηρεάζονται τα λευκά αιμοσφαίρια, τα αιμοπετάλια και η ηπατική λειτουργία. Αρχικά το φάρμακο χορηγείται σε μικρές δόσεις και σταδιακά αυξάνεται η δοσολογία μέχρις ότου ή αντιμετωπισθεί πλήρως ο πόνος ή φθάσουμε την μέγιστη επιτρεπτή δόση ή αναπτυχθούν σημαντικές παρενέργειες.
• Γκαπαπεπτίνη είναι ένα άλλο αποτελεσματικό φάρμακο όπως και άλλες ουσίες που χρησιμοποιούνται για την θεραπεία του νευροπαθητικού πόνου.

Χειρουργική  Θεραπεία

Εάν η φαρμακευτική θεραπεία δεν είναι πλέον επαρκής ή οι ανεπιθύμητες ενέργειες που προκαλεί είναι σημαντικές, καταφεύγουμε στις χειρουργικές θεραπείες. Αυτές περιλαμβάνουν τις εξής:

Ριζοτομή (διατομή της ρίζας του νεύρου). Υπάρχουν διάφοροι τύποι ριζοτομής και όλες πραγματοποιούνται υπό αναισθησία στο χειρουργείο με μια μακρά βελόνη. Η επέμβαση αυτή δεν απαιτεί νοσηλεία και άρρωστοι μπορούν να εξέλθουν 2-3 ώρες μετά την επέμβαση. Οι περισσότεροι πάσχοντες είναι δυνητικά υποψήφιοι.

Έγχυση γκυκερόλης στην ρίζα του τριδύμου. Η επέμβαση αυτή πραγματοποιείται υπό γενική αναισθησία με μια μακριά βελόνα να τρυπά το δέρμα στο ύψος της γωνίας του στόματος και ομόπλευρα της πλευράς του προσώπου που πάσχει. Η βελόνα οδηγείται υπό ακτινολογικό έλεγχο στην περιοχή του ωοειδούς τρήματος της βάσης του κρανίου, μιας οπής που εντοπίζεται στην βάση του κρανίου ακριβώς πίσω από τον οφθαλμό. Το γάγγλιο ( και η έκφυση ) του τριδύμου νεύρου εντοπίζεται πίσω ακριβώς από αυτό το τρήμα. Καθώς η βελόνα έχει προωθηθεί στην σωστή της θέση, 0,4 cc γλυκερόλης εγχύονται μέσα στο γάγγλιο του νεύρου με τον ασθενή σε ημικαθιστή θέση. Η ουσία αυτή καταστρέφει τις νευρικές ίνες, και ειδικά αυτές που άγουν τον πόνο, μέσα σε 45 – 60 λεπτά. Η όλη επέμβαση διαρκεί μόνο λίγα λεπτά και ο ασθενής μεταφέρεται στον θάλαμο νοσηλείας όπου παραμένει σε όρθια θέση για να αποφευχθεί η πρώιμη διαφυγή της ουσίας μακριά από το νεύρο. Οι περισσότεροι ασθενείς εξέρχονται σε 2 – 3 ώρες με σημαντική ανακούφιση από τον πόνο αλλά μπορεί να παρουσιάσουν ένα μικρό οίδημα στην περιοχή της παρακέντησης του δέρματος. Χορηγούνται κάποια αναλγητικά αλλά οι ασθενείς αποδεσμεύονται σταδιακά από την φαρμακευτική θεραπεία της νευραλγίας. Οι ασθενείς συνήθως μπορούν να επιστρέψουν στην εργασία τους την πρώτη ή δεύτερη μετεγχειρητική ημέρα. Οι επιπλοκές αυτής της επέμβασης είναι:

• Αιμορραγία.
• Φλεγμονή.
• Ναυτία/έμετοι.
• Μικρή διαταραχή της αισθητικότητας ( αίσθηση υπαισθησίας τοπικά).
• Υποτροπή του πόνου όταν αναγεννηθούν οι νευρικές ίνες , συνήθως εντός 1 – 6 ετών. Στην περίπτωση αυτή η θεραπεία μπορεί να επαναληφθεί.

Ριζοτομή με χρήση ραδιοσυχνοτήτων

Η επέμβαση αυτή πραγματοποιείται επίσης με αναισθησία και χρησιμοποιείται βελόνα που στοχεύει το γάγγλιο του νεύρου όπως και πριν αλλά η διαφορά είναι ότι εδώ χρησιμοπιείται ηλεκτρικό ρεύμα για τον καυτηριασμό τμήματος του νεύρου. Το αποτέλεσμα όσον αφορά την ανακούφιση από τον πόνο είναι πολύ καλό, αλλά η επέμβαση αυτή έχει μεγαλύτερο κίνδυνο πρόκλησης αισθητικών διαταραχών (μειωμένη αισθητικότητα στο πρόσωπο). Χρησιμοποιείται συχνά σε ασθενείς που δεν βελτιώνονται επαρκώς από την γλυκερίνη ή σε αυτούς που αναφέρουν υποτροπή του πόνου και πιθανώς έχουν αναπτύξει τοπικά ουλώδη ιστό. Είναι μια επέμβαση που γίνεται σε εξωτερική βάση και ο ασθενής αναχωρεί 2 – 3 ώρες μετά την επέμβαση. Οι οδηγίες όσον αφορά την δουλεία ισχύουν όπως και για την θεραπεία με γλυκερόλη. Και εδώ ο πόνος μπορεί να υποτροπιάσει οπότε είναι δυνατόν να επαναληφθεί η θεραπεία.

Μικροαγγειακή αποσυμπίεση (επέμβαση Janetta )

Αποτελεί την πιο αποτελεσματική και με μόνιμα αποτελέσματα επέμβαση για την νευραλγία του τριδύμου.  Προτείνεται για τους ασθενείς που είναι σε καλή γενική κατάσταση, όσον αφορά την υγεία τους, και είναι σχετικά νέοι. Πρόκειται για μια αρκετά μεγάλη επέμβαση που γίνεται με γενική αναισθησία, απαιτείται σίγουρα μετεγχειρητική νοσηλεία σε μονάδα εντατικής θεραπείας για 24 ώρες και μετά ο ασθενής μεταφέρεται σε απλό θάλαμο για 3 – 5 ημέρες. Η επέμβαση γίνεται με μια τομή πίσω από το αυτί, πίσω από τα μαλλιά ώστε δεν φαίνεται ουλή μετεγχειρητικά. Διαιρούνται τα μαλακά μόρια του κρανίου και αφαιρείται ένα τεμάχιο οστού. Στην συνέχεια, με την βοήθεια του μικροσκοπίου προσεγγίζουμε την γωνία μεταξύ της παρεγκεφαλίδας και του στελέχους (τμήματα του εγκεφάλου) και αναγνωρίζουμε το τρίδυμο νεύρο και τα αγγεία που πορεύονται πλησίον του. Ο στόχος του χειρουργείου είναι να <<μονώσουμε>> με κάποιο υλικό τα αγγεία ώστε να μην πιέζουν ή ερεθίζουν το νεύρο. Μετεγχειρητικά, οι περισσότεροι ασθενείς αναφέρουν εξαφάνιση της νευραλγίας. Οι επιπλοκές της επέμβασης περιλαμβάνουν τις εξής:

• Αιμορραγία
• Λοίμωξη
• Υπαισθησία ή αδυναμία των μυών του προσώπου και του οφθαλμού
• Διαταραχές ακοής από βλάβη του αντίστοιχου νεύρο
• Επιληπτικές κρίσεις
• Παράλυση
• Κώμα
• Θάνατος

Σε περιπτώσεις που ο πόνος υποτροπιάσει, οι θεραπευτικές δυνατότητες για τους ασθενείς είναι οι ίδιες με την προηγούμενη φορά. Οι ασθενείς μπορούν να επιλέξουν να δοκιμάσουν την ίδια θεραπεία ή να προχωρήσουν σε κάποια άλλη, λαμβάνοντας πάντα υπόψιν τους υφιστάμενους περιορισμούς.